We wczesnych latach 70-tych ubiegłego wieku profesor Andrzej Hrynkiewicz przedstawił wizję rozwoju fizyki medycznej. Do tej pory "fizyka medyczna" wiązała się prawie wyłącznie z radiologią, terapią radiacyjną wykorzystującą promieniowania rentgenowskie oraz ochroną przed promieniowaniem jonizującym. Profesor Hrynkiewicz słusznie zauważył, że postęp w badaniach podstawowych otwiera przed medycyną nowe możliwości diagnostyki i terapii, stwarzając również unikalną szansę dla fizyków. W wyniku jego starań na kierunku Fizyka powstała najpierw specjalizacja (od 4-roku studiów), a następnie specjalność (od 1-go roku) "Fizyka Medyczna". Zajęcia na tej specjalności prowadzili specjaliści z różnych dziedzin, powiązani z wieloma zakładami.
W 2002 r. ówczesny Dyrektor Instytutu Fizyki, prof. Marek Szymoński, zaproponował prof. Janowi Stankowi zorganizowanie Zakładu Fizyki Medycznej, którego głównym zadaniem miała być koordynacja zajęć dydaktycznych w ramach tej specjalności. Zakład Fizyki Medycznej powstał w 2002 r. a prof. Stanek został jego pierwszym kierownikiem. Zakład tworzyli dawni pracownicy Zakładu Fizyki Jądrowej, zgrupowani w trzech zespołach: spektroskopii mössbauerowskiej (J. Stanek, K. Burda, H. Bińczycka), spektroskopii masowej (dr hab. Roman Pędrys), analiz składu pierwiastkowego (prof. Eugeniusz Rokita, dr Andrzej Wróbel) oraz liczni doktoranci. W 2006 r. kierownikiem Zakładu został dr hab. Roman Pędrys, a w 2012 r. ponownie prof. Jan Stanek. Od 2017 r. funkcję kierownika pełni dr hab. Ewa Stępień, profesor UJ. W skład zespołu wchodzą również adiunkt dr Katarzyna Dziedzic-Kocurek, asystent dr Bartosz Leszczyński oraz pracownik techniczny p. Bogusław Buchała. W roku 2017 do Zakładu Fizyki Medycznej przyłączył się zespół byłego Zakładu Radiospektroskopii w osobach prof. Kazimierza Łątki, dr hab. Huberta Harańczyka i inż. Tomasza Malarza oraz doktorantów.
W latach 2010-15 Zakład całkowicie zmienił swoją bazę aparaturową. Dzięki projektowi ATOMIN zakupiono m.in. spektrometr masowy TOF-SIMS, mikrotomograf komputerowy, spektrometr mössbauerowski, spektrometr FTIR.
Przygotował: prof. dr hab. Jan Stanek
Historia Zakładu Radiospektroskopii Instytutu Fizyki UJ, lata 1980-2017
Zakład Radiospektroskopii IF UJ (ZR) powstał w 1980 roku z pracowników Zakładu Fizyki Jądrowej zajmujących się NMR oraz efektem Mössbauera. Kierownikiem-założycielem Zakładu w latach 1980-2005 był prof. dr hab. Jerzy S. Blicharski. Samodzielnymi pracownikami ZR w tym czasie byli także prof. dr hab. Krzysztof Tomala, dr hab. Waldemar Nosel, dr hab. Edward Goerlich, prof. dr hab. Kazimierz Łątka i dr hab. Hubert Harańczyk. Po odejściu na emeryturę prof. dr hab. Jerzego S. Blicharskiego i przejściu części osób do innego zakładu kierownikiem ZR w latach 2005-2017 został prof. dr hab. Kazimierz Łątka. Wtedy do ZR dołączyła także na lata 2005-2011 dr hab. Barbara Blicharska, prof. UJ.
Tematyka prac naukowych dotyczyła teorii NMR, badań procesów relaksacji NMR w cieczach i układach biologicznych – eksperymenty wykonywane były przy pomocy nisko-polowych spektrometrach NMR (30 i 60 MHz.) Tematem grupy prof. K. Tomali były badania mössbauerowskie własności magnetycznych ziem rzadkich. Zajęcia dydaktyczne prowadzone przez pracowników ZR dotyczyły, obok podstawowych wykładów, seminariów i ćwiczeń rachunkowych, specjalizacji fizyki medycznej. W 1999 roku w wydawnictwie PWN ukazał się pod redakcją Andrzeja Z. Hrynkiewicza i Eugeniusza Rokity dwutomowy podręcznik „Fizyczne metody badań w biologii, medycynie i ochronie środowiska” współautorstwa pracowników ZR: K. Tomali i B. Blicharskiej (będzie II wydanie).
Zakład współpracował i publikował wspólne prace z zakładami Instytutu Fizyki jądrowej w Krakowie. W latach 1992-2005 corocznie w maju prof. dr hab. Jerzy Blicharski był organizatorem międzynarodowych konferencji AMPERE NMR School Zakopane. W 2000 roku uczestnikiem szkoły był prof. Peter Mansfield (wypromowany przez ZR w tymze roku doktor honoris causa UJ), późniejszy laureat Nagrody Nobla 2003 , którą otrzymał za odkrycie tomografii NMR. W konferencjach tych uczestniczyli także inni światowej sławy profesorowie z dziedziny NMR: Paul Callaghan z Nowej Zelandii, z USA prof. Alex Pines i Waren N.Waren, z Kanady prof. Meyer Bloom, prof. Alex McKay i wielu innych z uniwersytetów z Niemiec, Włoch, W. Brytanii, Holandii, Francji i Rosji. Obecnie szkoły tego, w nieco innym kształcie kontynuuje prof. dr hab. Stefan Jurga z Uniwersytetu AM w Poznaniu.W ZR wykonano i obroniono wiele prac magisterskich, doktorskich i kilka prac habilitacyjnych. Wielu z wypromowanych jest obecnie profesorami na uniwersytetach w Polsce i za granicą. Opublikowano szereg publikacji w czasopismach o zasięgu światowym oraz wielokrotnie prezentowano swoje osiągnięcia na konferencjach międzynarodowych na całym świecie, w tym na prestiżowych corocznych Scientific Meetings of ISMRM (International Society Magnetic Resonance in Medicine) i ESMRMB (European Society of Magnetic Resonance in Medicine and Biology). Pracownicy odbyli wiele staży podoktorskich w bardzo dobrych ośrodkach zagranicznych. Także studenci fizyki medycznej, w ramach współpracy bezpośredniej, wyjeżdżali na miesięczne praktyki do Niemiec (NRD i NRF).
Przygotowała: dr hab. Barbara Blicharska